„Jezus Nazareński, Syn Oyca Przedwiecznego Wcielony; Albo Jeruzalem niebieska przezeń wyzwolona, do pożytku duchowego opisana...” Szymona Gawłowickiego jako przykład mesjady siedemnastowiecznej

Sammanfattning: Tematem i celem mojej pracy jest przedstawienie siedemnastowiecznego utworu – mesjady Szymona Gawłowickeigo pt. „Jezus Nazareński, Syn Oyca Przedwiecznego Wcielony; albo Ieruzalem niebieska przezeń wyzwolona, do pożytku duchownego opisana...”, który powstał w Warszawie w 1686 roku. Mesjady to zapomniany i przez wieki pomijany przez badaczy temat, więc głównym zadaniem mojej pracy jest krótkie przybliżenie gatunku literackiego, jakim jest mesjada oraz szczegółowe przedstawienie jednej z nich. Aby dobrze pokazać zagadnienie, posłużyłam się analizą gatunkową i tematyczną utworu. Praca ma charakter opisowo-analityczny. Jak już wspomniałam, skoncentruję sie jedynie na utworze Szymona Gawłowickiego, jednak dwa wcześniejsze rozdziały poświęcę na tło historyczno–literackie oraz cechy charakterystyczne gatunku literackiego, do którego zaliczane są mesjady. Metoda, odwołująca się do teorii gatunku mesjady, umożliwiła mi nie tylko pokazać mesjadę jako siedemnastowieczny gatunek literacki, ale także dokładnie zanalizować utwór „Jezus Nazareński, Syn Oyca Przedwiecznego Wcielony; albo Ieruzalem niebieska przezeń wyzwolona, do pożytku duchownego opisana...”. Teorii gatunku mesjady poświęcony jest cały III rozdział pracy. Natomiast dzięki przyjęciu metody opisowej mogłam poszerzyć pracę i pokazać w niej ważniejsze wydarzenia historyczno–kulturowe, które miały wpływ na powstawanie tego typu utworów w XVII wieku. Obie metody okazały się zadowalające i pozwoliły mi zrealizować wyznaczone cele, jakimi były: krótka chrakterystyka epoki, przybliżenie gatunku mesjady oraz analiza utworu Szymona Gawłowickiego. Jako przykład mesjady siedemnastowiecznej wybrałam dzieło tego autora spośród innych mesjad XVII w. z kilku powodów. „Jezus Nazareński, Syn Oyca Przedwiecznego Wcielony; albo Ieruzalem niebieska przezeń wyzwolona, do pożytku duchownego opisana...” jest uważany przez badaczy za jedną z lepszych mesjad w literaturze polskiej. Nazwisko Gawłowickiego jest poza tym często wspominane przy komparatystycznych badaniach nad „Rajem utraconym” i „Rajem odzyskanym” Johna Miltona. Mam nadzieję, że w przyszłości moja kolejna praca na temat mesjad rozwinie się właśnie w tym kierunku. Praca na temat mesjad pozwoliła mi na zgłębienie tego, jakże mało znanego w historii literatury polskiej tematu, oraz na lepsze zrozumienie tego niezwykle różnorodnego okresu literackiego, jakim jest epoka baroku. Chciałabym bardzo serdecznie podziękować mojemu promotorowi – profesor Ewie Teodorowicz–Hellman za poświęcony mi czas, konsultacje oraz liczne wskazówki w czasie pisania pracy.